کد انضباطی جدید فیفا (نسخه ۲۰۲۵) و مروری بر تغییرات
نسخه ۲۰۲۵ کد انضباطی فیفا (FDC) که از روز ۱۱ خرداد اجرایی شده، مجموعه‌ای از اقدامات نظارتی پیشگیرانه را برای مقابله با رفتارهای تبعیض‌آمیز، چه در داخل و چه در خارج از زمین بازی، معرفی می‌کند.
تغییرات و اصلاحات کلیدی در نسخه ۲۰۲۵ کد انضباطی فیفا
اصلاحات عمده‌ای در این نسخه صورت گرفته که به طور خاص بر مقابله با تبعیض و نژادپرستی، شفاف‌سازی مسئولیت‌ها در موارد ورشکستگی و بازنگری در نقش کارشناسان سلامت و یکپارچگی در ورزش متمرکز است. در بخش اول یادداشت به بررسی تغیرات در حوزه مبارزه با نژادپرستی میپرازیم.
مقررات جدید برای مقابله با تبعیض و رفتار نژادپرستانه (ماده ۱۵ و سایر موارد مرتبط)
📍رویه سه‌مرحله‌ای ضد تبعیض: رویه سه‌مرحله‌ای مصوب هفتاد و چهارمین کنگره فیفا، در ماده ۱۵ کد انضباطی گنجانده شده است تا به طور مؤثر با حوادث نژادپرستانه مقابله شود. این رویه به داور اجازه می‌دهد تا ۱) بازی را متوقف کند، ۲) بازی را معلق کند و ۳) بازی را لغو کند.
📍توانمندسازی برای گزارش‌دهی: ماده مربوطه گسترش یافته تا بازیکنان، داوران، مربیان و مقامات تیم‌ها بتوانند فوراً حوادث نژادپرستانه را گزارش دهند. قربانیان می‌توانند با استفاده از ژست مناسب یا هر وسیله دیگری داور را مطلع سازند.
📍 افزایش جریمه‌ها: جریمه‌های مربوط به سوءاستفاده نژادپرستانه به حداکثر ۵ میلیون فرانک سوئیس افزایش یافته است.
📍حق استیناف و مداخله فیفا: فیفا اکنون این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که علیه تصمیمات مربوط به سوءاستفاده نژادپرستانه به دیوان داوری ورزش (CAS) اعتراض کند و همچنین در مواردی که یک فدراسیون عضو در تحقیق صحیح درباره حوادث نژادپرستانه و پیگرد قانونی متخلفان کوتاهی کند، مداخله نماید (ماده ۳۰، بندهای ۶ و ۸).
📍 الزام فدراسیون‌های عضو: فدراسیون‌های عضو موظفند اصول ماده ۱۵ کد انضباطی فیفا را حداکثر تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۵ در مقررات انضباطی خود بگنجانند و نسخ تطبیق‌یافته را به فیفا ارائه دهند (ماده ۷۵، بند ۱).
📍اظهارات قربانی و نتیجه بازی: اگر داور شخصاً نژادپرستی را تأیید کرده و مرحله دوم رویه سه‌مرحله‌ای (تعلیق بازی) اعمال شده باشد، بازیکن یا مقام قربانی می‌تواند اظهارات خود را به کمیته انضباطی ارائه دهد. اگر باشگاه یا فدراسیون مربوطه نتواند شواهد کافی برای رد اتهام ارائه دهد، اظهارات قربانی پذیرفته خواهد شد و کمیته انضباطی می‌تواند بازی را به ضرر باشگاه یا فدراسیون مسئول، بازنده اعلام کند.
📍مسئولیت باشگاه‌ها و فدراسیون‌ها در قبال رفتار هواداران: در صورت رفتار نژادپرستانه توسط یک یا چند هوادار، فدراسیون یا باشگاه مسئول، حتی اگر بتواند عدم تقصیر یا سهل‌انگاری خود را اثبات کند، با اقدامات انضباطی مواجه خواهد شد. این اقدامات شامل بازی با تعداد محدود تماشاگر و جریمه حداقل ۲۰۰۰۰ فرانکی برای اولین تخلف (مگر اینکه منجر به تأثیر مالی نامعقول شود که در این صورت جریمه می‌تواند به صورت استثنایی به حداقل ۱۰۰۰ فرانک کاهش یابد.) و در موارد تکرار یا شرایط خاص، اقدامات شدیدتری مانند اجرای طرح پیشگیری، کسر امتیاز، بازی بدون تماشاگر، محرومیت از بازی در ورزشگاه خاص، بازنده اعلام شدن، اخراج از مسابقات یا سقوط به دسته پایین‌تر اعمال خواهد شد (ماده ۱۵، بند ۶).
📍 طرح جامع ضد تبعیض: نهاد قضایی صالح می‌تواند از حداقل مجازات‌های فوق‌الذکر صرف‌نظر کند، اگر فدراسیون و/یا باشگاه مربوطه متعهد به تهیه یک طرح جامع با همکاری فیفا برای مقابله با تبعیض و جلوگیری از تکرار حوادث شوند. این طرح باید حداقل شامل فعالیت‌های آموزشی، اقدامات امنیتی و گفت‌وگو در ورزشگاه و مشارکت با نهادهای مرتبط باشد.
📍حقوق قربانیان: افرادی که قربانی رفتار تبعیض‌آمیز بالقوه شده‌اند، ممکن است توسط نهاد قضایی مربوطه برای ارائه اظهارات شفاهی یا کتبی دعوت شوند و حق درخواست تصمیم مستدل و همچنین حق اعتراض و اقدام به عنوان طرف دعوی در مراحل استیناف انضباطی را خواهند داشت (ماده ۱۵، بند ۸).
📍لغو بازی به دلیل رفتار تبعیض‌آمیز: مگر در شرایط استثنایی، اگر مسابقه‌ای به دلیل رفتار تبعیض‌آمیز و/یا نژادپرستانه توسط داور لغو شود، طرف مقصر، بازنده اعلام خواهد شد (ماده ۱۵، بند ۹).
اصلاحات مربوط به ورشکستگی و بدهی‌ها (ماده ۲۱)
📍 شفافیت در وصول مطالبات: همسو با رویه قضایی دیوان داوری ورزش (CAS)، مقررات شفاف‌تری برای رسیدگی به چالش‌های پیش روی طلبکاران در وصول بدهی‌ها در جریان رسیدگی به ورشکستگی در فوتبال معرفی شده است.
📍تعهدات بدهکاران: تعهدات بدهکاران مبنی بر اطلاع‌رسانی سریع به طلبکاران در مورد چنین رویه‌هایی و آگاه‌سازی آن‌ها از حقوق و راه‌کارهای قانونی‌شان بر اساس قوانین داخلی، اکنون مدون شده است. این اطلاع‌رسانی باید حداکثر ۱۵ روز پس از آگاهی از شروع چنین فرآیندهایی صورت گیرد.
📍لزوم هوشیاری طلبکاران: عناصر جدیدی نیز اضافه شده که طلبکاران را ملزم به هوشیاری در اجرای مطالبات قانونی خود می‌کند. طلبکارانی که علی‌رغم اطلاع از شروع فرآیند ورشکستگی داخلی، بدون توجیه معتبر در ثبت مطالبات خود کوتاهی کنند، سهل‌انگار تلقی خواهند شد.
📍 جانشینی ورزشی (Sporting Successor): جانشین ورزشی یک طرف متخلف نیز به عنوان طرف متخلف در نظر گرفته شده و مشمول تعهدات این ماده خواهد بود. معیارهایی برای ارزیابی جانشینی ورزشی شامل مقر، نام، شکل قانونی، رنگ پیراهن تیم، بازیکنان، سهامداران یا ذینفعان یا مالکیت و دسته مسابقاتی مربوطه است.
✅تغییر نقش "کارشناسان سلامت و یکپارچگی" (Integrity Experts) (ماده ۳۶)
📍عنوان جدید: نقش "کارشناسان سلامت و یکپارچگی" به "دادستان‌های انضباطی و اخلاقی" (Disciplinary and Ethics Prosecutors) تغییر نام یافته است تا مسئولیت‌های گسترده‌تر و اختیارات رسمی این موقعیت را بهتر منعکس کند.
📍 تغییر از نقش مشاوره‌ای: این عنوان جدید نشان‌دهنده تغییر از یک نقش مشاوره‌ای به نقشی متمرکز بر پیگرد فعال تخلفات اخلاقی و انضباطی است.
📍همسویی با تلاش‌های فیفا: این تغییر همچنین با تلاش‌های گسترده‌تر فیفا برای حفظ عدالت قضایی و سلامت در ورزش همسو است. دادستان منصوب شده باید بی‌طرف باقی بماند و معیارهای استقلال تعریف شده در مقررات حاکمیتی فیفا را برآورده کند.
✅سایر اصلاحات جزئی (مواد ۲۱، ۴۵، ۵۷، ۵۸، ۶۱ و ۷۰)
اصلاحات جزئی دیگری نیز با توجه به سایر مقررات و بخشنامه‌های فیفا و به منظور بهینه‌سازی رویه‌ها و ایجاد اطمینان حقوقی صورت گرفته است. این تغییرات در مواد ۲۱ (عدم رعایت تصمیمات)، ۴۵ (نمایندگی)، ۵۷ (صلاحیت قضات منفرد کمیته انضباطی)، ۵۸ (پیشنهاد دبیرخانه)، ۶۱ (قابلیت پذیرش استیناف) و ۷۰ (گسترش جهانی مجازات‌ها) منعکس شده است.